Skip to content Skip to left sidebar Skip to footer

MEDIO AMBIENTE

A AUGA Ė UN DEREITO HUMANO

Directiva Marco da Auga da UE : A auga non é un ben comercial como os demais, senón un patrimonio a defender e protexer.
Cada mañá abrimos a billa e sae auga limpa, potable e segura. Parece o normal.
Pero no mundo màis de MIL Millón de persoas non dispoñen dela e o problema vai a màis. Cada minuto morren 7 persoas no planeta por beber auga insalubre.
Segundo a OMS (Organización Mundial da Saúde) son precisos entre 50 e 100 litros por persoa e día para satisfacer as necesidades humanas màis básicas, o tempo necesario para surtirse de auga non debe sobrepasar os 30 minutos e a fonte debe estar como máximo a 1Km do fogar.

O PLANETA AZUL
Debería chamarse planeta Auga en vez de planeta Terra dado que as tres cuartas partes da súa superficie está cuberta por auga. Pero só o 3% è auga doce, que se atopa nos ríos e nos lagos, e dela dependemos para sobrevivir os seres humanos, os animais e as plantas. E ademáis é constante, non varía, pero os modernos hábitos de consumo e produción medran continuamente. Como tamén medra a poboación mundial, o quentamento global e a contaminación, a auga convèrtese nun produto de gran valor, incluso en Galicia onde, desde hai anos, se producen preocupantes períodos de seca, esgotamento dos mananciais e debilitamiento do cauce dos ríos.
Non estamos a salvo.
A vida sen auga non é concebible.
As persoas somos auga nun 60% e un 78% nos bebés. Morreríamos aos poucos días de deixar de beber.

POR QUE DEBEMOS AFORRAR AUGA?

  • Porque é indispensable para a vida e só unha moi pequena parte é útil.
  • Porque a pesares de ser un recurso renovable non é infinita.
  • Porque antes de consumila hai q captala, transportala, bombeala e potabilizala o que implica un gran consumo de enerxía que ,ainda sendo limpa, é cara.
  • Porque aforràndoa, reducimos non só a factura polo seu consumo senón, en moitos caso, a factura eléctrica ou gasista para quentala.
  • Porque aforràndoa e contaminándoa menos protexemos os ecosistemas acuàticos.

QUE PODEMOS FACER CADA UN DE NÓS
Podemos usar a auga màis eficientemente na nosa vida diaria aforrando e, às veces, reutilizando, nomeadamente na cociña, no baño, cando lavamos o coche, …
En Galicia consumimos unha media de 140 litros por persoa O día cando a metade debería ser suficiente. Cómpre modificar os hábitos cotiàs sen que se resinta a nosa calidade de vida pero si as facturas de cada mes.
Se nos centramos primeiro va vivenda, tanto na cociña como no baño, teníamos que :

  • Detectar as fugas.
  • Evitar o goteo das billas xa que unha pinga de auga por segundo equivale a 30 litros diarios.
  • Optar por sistemas monomando(aforro de ata 170 litros ao mes).
  • Tamén poñer difusores nas mesmas.
    Centrémonos primeiro na cociña :

    • Mentres deixas correr a auga en espera de que salga quente, recóllea nun recipiente e úsaa, por exemplo, para regar as plantas.
  • Non tires os residuos à auga, sobre todo o aceite ( un só litro contamina MIL de auga)
  • Se fregas a louza a man, non deixes a billa aberta.
  • Usa a lavalouza( aforro de ata un 10%) a plena carga.
  • Emprega detergentes ecolóxicos, sen fosfatos e non abuses deles. Dificultan o traballo da depuradora.
  • Enche a lavadora e emprega ciclo axeitado.

QUE FACER NO BAÑO

  • Ducharte en vez de bañarte. Aforraràs màis da metade de auga e enerxía. Cinco minutos chegan dabondo
    E coidado ca temperatura.!
  • Antes de que salga quente procede como na cociña.
  • Non uses o inodoro como papeleira. Lembra que tirar tampóns, toalliñas e demais dificulta os traballos de depuración e provoca e atascos.
  • Instala no inodoro 2 tipos de descarga.
  • As perdas na cisterna suponen un despilfarro enorme de auga( a posible fuga detectarse con un colorante).

LAVADO DO COCHE
O lavado do noso vehículo consume moita auga. Mellor que facelo á man é utilizar os lavadoiros automatizados, no que se optimiza o gasto da mesma, sobre todo naqueles nos que se recicla.
Se o lavas á man, sustitúe a mangueira por un balde de auga e unha esponja.
Se utilizas a mangueira, péchaa mentres enxabonas o coche.

COMO EDUCAR AOS NEN@S NO CONSUMO DE AUGA

As novas xeracións teñens moita màis conciencia ecolóxica que as precedentes, chegando ás veces a instruir aos sus pais/nais.
En xeral, é necesario insistir nas tres erres clásicas: REDUCIR, REUTILIZAR, RECICLAR.
Nestas idades debemos poñer en valor o consumo de auga, que é escaso, en vez de bebidas carbonatadas, sobre todo durante as comidas e despois de facer exercicio físico ( lembremos que o organismo dos menores contén case un 80 % de auga).
Como en todas as ocasións, hai que predicar co exemplo.
Destacar a importancia das excursións onde a auga esté presente, como ríos ou lagos, sobre todo en épocas de escaseza. Inculcarlles o respeto á natureza.
Non se pode amar o que se descoñece.

O SERVIZO PÚBLICO DA AUGA
Como chega a auga aos nosos fogares? A onde vai a que xa utilizamos?
Parecen preguntas de perogrullo pero non està de màis insistir.
Aos concellos corresponde tanto o suministro como o saneamento das augas residuais.
O suministro leva consigo un gran consumo de enerxía. De aí q sexa necesaria a presión da cidadanía para que os gobernantes poñan todos os medios ao seu alcance tratando minimizar as perdas que son cuantiosas en numerosas ocasións.
A ese posible despilfarro de enerxía no suministro sumaríaselle o da propia auga.
O posterior tratamiento de tipo físico, químico e biológico e a súa depuración tamèn son costosos desde o punto de vista enerxético pero son imprescindibles para evitar a contaminación de ríos e mares.

OS OCÉANOS

Os nosos maltratados pulmóns azuis.
A meirande parte do osíxeno que respiramos non procede das árbores, como habitualmente se cre, senón dos océanos que tamén absorben gran cantidade dióxido de carbono, o gas que en maior proporción é o responsable da EMERXENCIA CLIMÁTICA que estos a sufrir xa.
A maiores, fornécennos dun riquísimo e nutritivo alimento e crea millóns de postos de traballo.
Como é posible entender que existan, polo menos, 5 enormes illas de plàstico- como mínimo- no seu seo, alguna delas da extensión de España, Francia e Alemania xuntas? Parece inimaxinable.
Jaques Cousteau, o màis grande oceanografía do secular XX afirmaba : “Temos que salvar os océanos se queremos salvar à humanidade”.
O Día Mundial do Medio Ambiente ,que acaba de conmemorarse estes días, dedícase este ano a combatir esa plaga que nós mesmos producimos e da que nos costa tanto prescindir.
Cómpre: REDUCIR, REUTILIZAR, RECICLAR.

CABO ORTEGAL XA É XEOPARQUE MUNDIAL DA UNESCO

 

Durante a 216º Sesión do Consello Executivo da UNESCO, celebrada na súa sede de París, e tras examinar os documentos e informes emitidos en decembro do 2022 polos auditores que visitaron o territorio o pasado verán, a comisión da UNESCO decidiu respaldar ao Xeoparque Cabo Ortegal e a outros 17 novos Xeoparques Mundiais.

É o único da Península Ibérica que obtén este distintivo nesta anualidade, uníndose así aos 15 xeoparques existentes no noso país.

A asociación para a xestión do Xeoparque do Cabo Ortegal, formada polos concellos de Cariño, Cedeira, Cerdido, Moeche, Ortigueira, San Sadurniño e Valdoviño recibe cunha gran satisfacción esta nova, resultado de anos de intenso traballo, agradecendo o traballo de todas as persoas que fixeron deste un proxecto ganador: entidades amigas, comité científico, asesores, empresas proveedoras, veciñas e veciños…

O alcalde de Cedeira, Pablo Diego Moreda quere resaltar a maiores o gran traballo e compromiso que levou acabo María José Rodríguez con este proxecto, sendo durante 4 anos, no primeiro mandato, a concelleira de Cultura e Turismo.

O Xeoparque Cabo Ortegal pasa así a formar parte desta rede mundial xunto as outras 17 novas candidaturas aprobadas no día de hoxe en todo o mundo: Caçapava e Quarta Colônia en Brasil, Lavreotiki en Grecia, Ijen, Maros Pangkep, Merangin Jambi e Raja Ampat en Indonesia, Aras e Tabas en Irán, Hakusan Tedorigawa en Japón, Kinabalu en Malasia, Waitaki Whitestone en Nova Zelanda, Sunnhordland en Noruega, Bohol en Filipinas, Jeonbuk West Coast en Corea, Khorat en Tailandia, Mourne Guillion Strangford en Gran Bretaña e a ampliación do territorio do Xeoparque Kütralkura en Chile. Esta rede pasa polo tanto a estar composta por 195 espazos declarados como UNESCO Global Geopark, un selo ao mesmo nivel que o de Patrimonio da Humanidade. O Xeoparque Cabo Ortegal convertese así no segundo de Galicia, o primeiro da provincia da Coruña e o único da Península Ibérica que obtén este distintivo nesta anualidade.

Xeoparques Mundiais da Unesco

O concepto de xeoparque xurde a mediados dos anos 90, dando resposta á necesidade de conservar e poñer en valor zonas de especial importancia xeolóxica, sendo a paisaxe e as formacións xeolóxicas testemuñas da evolución do noso planeta.

Un xeoparque por definición debe cumplir unha serie de requisitos básicos. En primeiro lugar debe tratarse dun territorio unificado xeográficamente, con referentes xeolóxicos únicos e con certo atractivo visual e de contido para visitantes. Debe existir ademáis unha entidade con capacidade de xestión encargada de levar a cabo unha estratexia integral relacionada coa conservación dos recursos, a investigación, a educación, o turismo e o desenvolvemento económico e social. A estratexia marcada por este ente de xestión debe de estar en marcha incluso antes da solicitude, con actuacións de posta en valor da xeoloxía e medidas que garantan a máxima participación social, xa que os xeoparques deben estar construídos de abaixo arriba. Estes territorios deberán tamén contar con recursos económicos suficientes para o levar a cabo o plan de acción, que despois pode executarse coa colaboración de empresas e entidades do territorio.

A obtención deste distintivo da UNESCO posibilita e incentiva, polo tanto, a ampliación do coñecemento do territorio. Conforme o substrato xeolóxico vai mudando, tamén o fai a vida sobre él, adaptándose ás peculiaridades de cada zona, cunhas paisaxes determinadas que definen a nosa realidade social, económica e cultural. Os xeoparques exercen tamén como fio conductor dun turismo sostible e desestacionalizado, mesturando natureza con patrimonio, tradición, gastronomía…e por suposto, coa xeoloxía.

Temos exemplos no noso país de como a marca xeoparque repercute no territorio no que se atopa. A destacar por exemplo o caso do Geoparkea da Costa Vasca (composto polos municipios de Mutriku, Deba e Zumaia), o cal recibe cada ano unhas 150.000 visitas que descubren o territorio da man das empresas locais. Ademáis, o distintivo xeoparque facilita o acceso a fontes de financiación e axudas europeas, así como a xeración de oportunidades de negocio que contribúan a fixar poboación nas zonas rurais en risco de despoboamento.

Xeoparque Cabo Ortegal, pasado, presente e futuro

Tras anos de traballo colaborativo entre concellos e Deputación, no ano 2020 creóuse a Asociación para a xestión do Cabo Ortegal. Esta asociación, impulsada e conformada polos concellos de Cariño, Cedeira, Cerdido, Moeche, Ortigueira, San Sadurniño e Valdoviño, contou co firme impulso da Deputación da Coruña para fortalecer a candidatura. Así, grazas ao apoio da institución provincial, por medio da súa área de Turismo, poidéronse executar, mediante un convenio de colaboración, diferentes accións que resultaron imprescindibles para o éxito da candidatura, ao tempo que se intensificou o traballo de difusión e socialización dos recursos do territorio.

Desta forma, xa no ano 2021, reformulouse a candidatura sendo nesta ocasión admitida como “candidatable” recibindo, ademáis, a maior das puntuacións. Así, A Comisión Nacional Española de Cooperación coa Unesco presentou oficialmente ante o Comité internacional de Xeoparques da UNESCO a candidatura do Proxecto de Xeoparque de Cabo Ortegal, para o cal houbo que presentar un amplo proxecto con 4 aspectos esenciais: 1. Patrimonio xeolóxico de relevancia internacional, 2. Proxecto de xestión e desenvolvemento territorial, 3. Visibilidade e coñecemento do proxecto, 4. Traballo en rede con outros territorios.

O proxecto presentado foi avaliado no ano 2022 por dous auditores da Unesco (Chris WoodleyStewart, director científico do North Pennines UGGp do Reino Unido e César Goso, coordinador científico do Grutas del Palacio UGGp de Uruguai) que, a finais de agosto de 2022, tamén visitaron durante 5 días o territorio para facer unha avaliación final in situ.

Dos procesos de avaliación derivaron informes técnicos positivos que foron elevados á Comisión Internacional de Xeoparques da Unesco que, en decembro de 2022, propón, que na seguinte reunión do Consello Executivo da UNESCO, se recoñeza ao proxecto de Xeoparque de Cabo Ortegal como Xeoparque Mundial da UNESCO.

Agora, tras todo este camiño, o proxecto alcanza o seu momento culme, no que esta recomendación chega ao Consello Executivo da UNESCO, na súa 216º asamblea celebrada na sede de París esta mesma semana, que recoñece xa oficialmente ao Xeoparque Cabo Ortegal como Xeoparque Mundial da Unesco.

Porén, o distintivo non é permanente, senón que hai que traballar constantemente para mantelo. Cada catro anos é preciso pasar de novo por unha auditoría similar, se cabe incluso máis exhaustiva, a do nomeamento, na que comproban sobre o terreo que se están cumprindo os obxectivos de desenvolvemento, de conservación, educativos, científicos, de dinamización territorial, de comunicación, etc., e que efectivamente se están a obter resultados.

Cada xeoparque ten un discurso propio e diferenciado dos demais, centrado nunha etapa concreta da formación do noso planeta, constituíndo así no seu conxunto un relato que nos mostra como se configurou a Terra durante millóns de anos. É por isto que os xeoparques traballan en rede, mantendo relación constantes a través de foros especializados e eventos nos que se intercambian experiencias e boas prácticas.

No caso do Xeoparque Cabo Ortegal, a súa riqueza a nivel xeolóxico é indiscutible, destacando que este territorio alberga rochas en superficie de máis de 490 milóns de anos, e materiais que habitualmente se atopan a máis de 70 quilómetros de profundidade, algo excepcional e que dase en moi poucos lugares do noso planeta. Ademáis conta cun dos maiores e mellores afloramentos mundiais de ecloxitas, rochas producidas a grandes presións. Estas son algunhas das razóns que fan do territorio do Xeoparque do Cabo Ortegal unha auténtica viaxe ao interior da Terra.

Actualmente estase a traballar en paralelo en diferentes proxectos, destacando a posta en marcha das actuacións incluídas no Plan de Sostenibilidad Turística en Destinos, por un importe total de 1,5 millóns de euros. Estas actuacións enfócanse no deseño e posta en marcha dun produto turístico especializado, baseado no xeoturismo como fio conductor desta estratexia, composta por catro eixos prioritarios: transición verde e sostible, eficiencia enerxética, transición dixital e competitividade. Todas elas está previsto que se leven a cabo nos vindeiros 2 anos.

Outra das accións inmediatas que se levarán a cabo dende a asociación para a xestión do Xeoparque do Cabo Ortegal será o proceso de selección dun equipo técnico propio, encargado de coordinar e definir a estratexia dos vindeiros anos, garantindo así a estabilidade do xeoparque e a consecución dos obxetivos marcados.

Declaracións

Así, os compoñentes da asociación para a xestión do Xeoparque do Cabo Ortegal, resaltan a importancia de ter alcanzado este fito: “É unha gran oportunidade para o desenvolvemento socioeconómico dos 7 concellos, porque un Xeoparque, sobre calquera outra cousa, é un proxecto de desenvolvemento territorial. Supón algo máis que un impulso ao turismo, contribuíndo a xerar oportunidades no sector primario, mediante un aproveitamento sostible do territorio, e tamén para estimular ao sector secundario. Sen dúbida é unha oportunidade para reforzar e potenciar o traballo en rede que se leva facendo todos estes anos, apostando por un crecemento conxunto e harmónico de todo o territorio.”

Pola súa parte, recibimos mensaxes de apoio de ambos os auditores que estiveron no territorio o pasado verán.

César Goso: “A los gallegos del GMU Cabo Ortegal, pobladores de Cariño, Cedeira, Cerdido, Moeche, Ortigueira, San Sadurniño y Valdoviño, muchas felicitaciones por este reconocimiento de UNESCO, que celebra vuestro patrimonio natural y cultural, y mi especial agradecimiento por lo que pude aprender allí, y a la oportunidad de reconocer en vosotros el don de gente, que como el de otros muchos gallegos contribuyeron a forjar el país donde vivo. Reciban un cálido saludo desde Uruguay y en particular del GMU Grutas del Palacio. Ojalá podamos interactuar a través de algún proyecto o actividad en el futuro, para conocer más y acercar quizás a parientes y amigos de ambos lados del océano.

Chris Woodley-Stewart: “Si nuestra tarea hubiera tratado simplemente de una evaluación del carácter, la singularidad y la pura belleza de un lugar, la conclusión habría sido fácil. Pero se trata de llegar al corazón de un sitio de forma muy rápida y comprender cómo podría funcionar como un Geoparque. Encontramos aquí un patrimonio natural y cultural excepcional que la comunidad protege, valora y comparte libremente. La gente entiende que su naturaleza y cultura son los principales bienes a largo plazo para la economía local y, además, sirve de sustento para su forma de vida en gran medida.

Debemos felicitar a todos los involucrados por su trabajo en la educación y la conservación, y en ayudar a las personas a disfrutar y comprender la geología, el paisaje y la cultura de este sitio. Sé que la gente apasionada detrás de un lugar que apasiona se asegurará de que Cabo Ortegal se convierta en un excelente Geoparque Mundial de la UNESCO y que esta designación supondrá un beneficio real para la zona”.

A SERRA DA CAPELADA PROTAGONIZA O MURAL DO PROXECTO DE XEOPARQUE NO CASCO VELLO DE CEDEIRA

O artista rianxeiro Nove Noel vén de rematar o mural que enche todo un lateral da nova praza pública situada xunto ao Pazo de Moscoso. É unha peza artística realizada ao abeiro do programa de intervencións de arte urbana promovido no marco do proxecto do Xeoparque Cabo Ortegal e dun convenio de actividade financiado pola Deputación da Coruña. A obra destaca a especial relación entre o mar e a terra que se establece na Serra da Capelada, da que se presentan os seus acantilados, unhas vacas con un gandeiro e tamén unha escaladora, así como o detalle da herba de namorar.

A pintura sitúa ao espectador diante do “punto exacto entre o mar e a terra”, tal e como pode lerse no mural, e invita a ser capaz de ver o que é “moito máis que unha paisaxe”, un lugar que conxuga patrimonio, tradición, espiritualidade, historia e lendas… A presencia do gandeiro e a escaladora destaca os mundos distintos que conviven neste enclave e a gran variedade de actividades que dinamizan e dan identidade ao territorio.

Unha das estampas máis características neste espazo é a do gando pastando en liberdade polos montes comunais da serra. A gandaría aquí ten unha gran relevancia, non só a nivel económico, senón tamén a nivel social e ambiental. A Serra da Capelada é ademais un lugar que alberga moitas actividades de turismo activo, tamén importantes para o desenvolvemento local, económico e turístico de Cedeira. Nos últimos anos estas actividades foron gañando máis protagonismo e entre elas cómpre destacar a estrea da Senda do Santo, a primeira vía ferrata de Galicia.

Nove Noel ten realizado murais dentro e fóra de Galicia, así como en outros países como Portugal, Alemaña, Francia e México. É titulado en Comunicación Audiovisual pola Universidade de Santiago e técnico en ilustración pola ESAD Pablo Picasso da Coruña. Ten recibido diferentes premios e becas artísticas.